Soru : Personel şirket arabasını şahsi ihtiyaçları için kullandı. Hesapladığımız ve personel ile mutabık olduğumuz yakıt tutarını maaşından kesmek istiyoruz? Yasal olarak mümkün müdür? Personel maaşından kesinti yapılamayacağı hakkında görüşleri de dikkate alarak değerlendirebilir misiniz?
Cevap: Personelin yazılı onayı/kabulü ile aşağıdaki durumlarda personel maaşından kesinti yapılabilir.
Maaş kesintisi ile ceza kesintisi olarak iki farklı kavram var bu konuda.
4857 sayılı İş Kanunu'nun aşağıdaki 38. maddesinde bahsedilen konu ücret kesme cezasıdır.
İşçiye sözleşme veya iş sözleşmelerinde gösterilmiş olan sebepler dışında ÜCRETİNDEN CEZA NİTELİĞİNDE KESİNTİ YAPILAMAZ.
Eğer yapılırsa bu cezayı da işveren kullanamaz, bakanlıkça belirlenecek bir fona aktarması gerekir.
Dikkat edilirse burada bahsedilen konu CEZA NİTELİĞİNDE bir kesintidir.
Kanun bu konuda zorlaştırıcı hükümler getirmiş ve söz konusu cezayı da işverenin kullanmasını engellemiştir.
Sizin sorunuzdaki konular CEZA NİTELİĞİNDE DEĞİL kesinti niteliğindedir.
Burada aslında işçinin kendisinin karşılaması gereken tutarları işveren karşıladığı için
tahsilat/mahsuplaşma anlamında maaş alacağından kesinti yapılmaktadır.
Burada önemli olan kesintiye konu olan olay ile ilgili işçi-işveren arasında bir ihtilaf olmaması gerekmektedir.
Bu konuda işçinin yazılı kabulünün olması gerekir.
Yani işçi :
Bu şekildeki işlemler için personel maaşı net ücret-vergi ve sigorta primleri yönünden tam ve eksiksiz olarak tahakkuk etmeli ve kesinti tutarı bordro üzerinden net alacağı üzerinden yapılmalıdır.
Bu şekilde net ücretten kesinti şeklindeki uygulamada vergisel bir kayıp söz konusu değildir. Aksine kesinti gelir yazılmaktadır.
Sigorta primleri açısından da prime esas kazancı etkileyen bir uygulama değildir.
Burada işçi ile işveren arasında esasında iş sözleşmesi ve/veya yazılı belgelere dayalı olarak yapılması gereken bir alacak-borç söz konusudur.
Bu konuda Borçlar Kanunu'nun Ücretim Korunması başlıklı 407. maddesi aşağıdadır.
Görüldüğü üzere işçinin rızası var ise işveren işçiye olan ücret borcunu takas edebilecektir.
Örneğin trafik cezası borcu için vergi dairesine olan borcunu eğer işçi rıza gösteriyor ise ücret borcundan takas/mahsup edebilecektir.
Sonuç olarak şahsi kullanıma isabet eden yakıt giderleri, işçinin kurallara uymaması nedeniyle işverene kesilen trafik cezası v.b. konularda
İşverenin işçisinden olan alacağını ücretinden mahsup/kesinti yoluyla tahsil etmesinde vergi-sigorta ve borçlar kanunu yönünden bir sakınca bulunmamaktadır.
Selam ve saygılarımla,